Gökyüzünün Parıldayan Şovu: Meteor Yağmurları

Gökyüzünün Parıldayan Şovu: Meteor Yağmurları

Birçok insan hayatı boyunca en az bir kere kayan bir yıldız görmüştür. Berrak bir gökyüzünde yıldızlar daha belirgin olmaktadır.

Böyle bir gökyüzüne bakıldığında kim bilir belki görsel bir şölene tanıklık etme fırsatı bile doğabilir. Halk arasında kayan yıldız olarak adlandırılan cisimler aslında yıldız değil meteordur. Teknik olarak bir yıldızın kayması mümkün değildir.

Meteorlar ya da diğer adıyla gök taşları, uzaydan Dünya yüzeyine giren kalıntı veya maddelerin genel adıdır. Genel olarak meteorlar gezegenlerin oluşum sürecinden kalmış toz ve kaya parçalarıdır. Bu maddeler Dünya yüzeyine birçok farklı sebepten gelebilmektedirler. Meteorlar, Güneş sistemimizin dışından gelmiş farklı galaksilerden gelen kuyruklu yıldızlardan, asteroitlerden veya meteoritlerden kaynaklı olabilmektedir. Bu cisimler Dünya veya başka gezegenlerin ya da doğal uyduların çekim alanından etkilenerek onların yüzeyine doğru hareket eder. Bunun sonucunda uydunun veya gezegenin atmosferi ile etkileşime girerek yıldız kayması denilen olayı oluşturlar.

Dünyaya her gün birçok gök taşı gelmekte, bu sayı yılda binlere ulaşmaktadır.  Fakat bu gök taşları yere ulaşmadan atmosferin etkisiyle yok olmaktadırlar. Gök taşları atmosfere girdikleri andan itibaren sürtünmeden dolayı yüksek ısıya maruz kalır. Ortalama bir gök taşı, saniyede 11-72 kilometre arası hızla atmosfere girmektedir. Bu da haliyle büyük bir sürtünmeye yol açmakta bu sebeple de birçoğu yeryüzüne ulaşmadan eriyerek yok olmakta ya da toz taneleri halinde yeryüzüne ulaşmaktadırlar. Araştırmalara göre yılda atmosfere giren meteorlardan sadece beş yüz kadarı yeryüzüne ulaşabilmektedir.

Meteor yağmurları denilen doğa olayı ise birden fazla gök taşının atmosfere aynı anda girmesiyle oluşmaktadır. Bunun sonucunda da gökyüzünde harika bir görsel şölen oluşturarak izleyenleri kendine hayran bırakan doğal bir şova dönüşmektedirler.

Meteor yağmurları aynı zamanda önemli bir bilimsel kaynaktır. Yeryüzüne ulaşan cisimler üzerinde araştırma yaparak, uzay ve yaşadığımız evreni daha yakından tanıma fırsatı sunmaktadır.

Meteor yağmurlar yılın belli zamanlarında düzenli olarak meydana gelmektedir. En çok bilinen iki tür meteor yağmuru vardır. Bunlar Perseid ve Geminid meteor yağmurlarıdır.   

Perseid Meteor Yağmuru

En eski meteor yağmurlarından biridir. Adını Perseus takımyıldızının yakınlarında gerçekleştiği için o takımyıldızından almıştır. Aynı zamanda Swift Tuttle kuyruklu yıldızı ile bağlantılı bir meteor yağmurudur. Genellikle her yıl temmuz ve ağustos ayları arasında gerçekleşmektedir.

En bilinen ve en popüler meteor yağmurlarından biri olan Perseid meteor yağmuru, gökyüzünde çıplak gözle gözlemlenebilen en iyi meteor yağmurlarından biridir. Popülerliği aslında buradan gelmektedir. Tabii aynı zamanda da yoğun bir meteor yağmurudur. Saatte yüze yakın meteor gözlemlenebilmektedir ki şanslı bazı insanlar büyük meteor parçalarını bir ateş topu gibi görebilmektedir.
 
Tarihi çok eskilere dayandığı için bu görsel şölenin farklı kültürlerde farklı adlara sahip olduğu görülmektedir. Örneğin Katolik geleneklerine göre bu meteor yağmuruna “Aziz Lawrence'ın gözyaşları” denilmektedir. Bunun nedeni Aziz Lawrence’nin o yıllarda, Roma’nın en önemli 7 diyakozundan biri olmasına dayanmaktadır. Tahmine göre 10 Ağustos civarı diri diri yakılmıştır. 

Geminid Meteor Yağmuru

Perseid Meteor yağmurundan sonra yılın gerçekleşen en büyük meteor yağmurlarından biridir. Her yıl 4 ve 17 Aralıkta gözlemlenen bir meteor yağmurudur. Özellikle ayın 13. ve 14. gecesinde meteor yağmuru zirveye ulaşarak saatte 120 meteor gözlemlenebilecek şekilde bir büyüklüğe ulaşmaktadır.

Bu iki büyük meteor yağmuru dışında yıl içerisinde karşılaşılabilecek farklı meteor yağmurları da vardır.

Leonid Meteor Yağmuru: Genellikle 17-18 Kasımda görünen bir meteor yağmurudur. Bazen renkli bir şekilde gökyüzünde görünürler ki bu da izleyicilerine harika bir görüntü oluşturmaktadır.

Quadrantid Meteor Yağmuru: Genellikle aralık ayı sonundan, 16 Ocak tarihine kadar süren bir meteor yağmurudur. En yoğun gerçekleştiği tarihler 2-3 Ocak tarihlerini birbirine bağlayan gecedir. Bu tarihlerde ortalama 120 meteora kadar gözlem yapılabileceği düşünülmektedir.
   
Orionid Meteor Yağmuru: Genellikle 21-22 Ekim tarihlerinde gerçekleşen bir meteor yağmurudur. Perseid kadar büyük ve yoğun bir meteor yağmuru olmasada uzay meraklıları için hoş bir görüntü oluşturmaktadırlar.